تاریخچه آموزش مجازی و الكترونيكي

آموزش از راه دور براي اولين بار در قرن 19 به‌عنوان تحصيلات مكاتبه‌اي (Correspondence Study) شناخته شد. پس از چندی تحصيلات مکاتبه‌ای با استفاده از سيستم پستی فراگير شد و مدارس و ديگر موسسه‌های دارای صلاحيت به ارایه آموزش از راه دور با استفاده از پست پرداختند و ارتباط نوشتاری معلمان و دانش‌آموزان را برقرار کردند. ايالات متحده تنها کشور ارایه‌دهنده تحصيلات مکاتبه‌ای نبود، بلکه کشورهای اروپایی نيز از اوايل دهه 1840 دوره‌هايی برای آموزش خلاصه‌نويسی و زبان ارایه كردند. در سال 1837 به‌خاطر هزينه‌های پستی، يک آوانگار انگليسی به نام ايزاک پيتمن(Isaac Pitman) از تندنويسی(Shorthand) برای تدريس دوره‌های مکاتبه‌ای در بريتانيا استفاده کرد. وی روش خود را كه مبتنی بر اصول آوايی به‌جاي اصول املايی بود، در سال 1837 در کتابي به نام "الگوي صحيح تندنويسی" توضيح داد. روش خلاصه‌نويسی پيتمن در سال 1852 توسط برادرش بن پيتمن(Benn Pitman) در آمريکا معرفي شد. بن يک موسسه صدانگاری در ايالت اوهايو آمریکا برای تدريس خلاصه‌نويسی و نيز انتشار آثار مرتبط با آن بنياد نهاد. روش خلاصه‌نويسی پيتمن با 15 زبان تطبيق داده شده و امروزه يکی از پركاربردترين روش‌های خلاصه‌نويسی در جهان است. در سال 1844 ساموئل مورس(Samuel Morse) تلگراف الکتريکی را اختراع کرد و نخستين خط تلگراف بين شهرهاي بالتيمور و واشنگتن در آمريکا کشيده شد. تفکر استفاده از رایانه ها و شبکه های رایانه ای برای کارهای مدرسه ای و عملی به قرن بیستم و اوائل دهه 1960 برمی گردد. گر چه هدف اصلی طرح آرپانت ایجاد شبکه ای برای تبادل اطلاعات نظامی و حفاظت ایالات متحده امریکا از تبعات جنگ سرد با شوروی سابق بود ولی در عین حال از آنجایی که سه مرکز از چهار مرکزی که برای راه اندازی شبکه های رایانه ای از همان ابتدا در مسیر آموزش های مدرسه ای رشد کردند و از اوایل دهه 70 با به ثمر نشستن این طرح ،تبادل اطلاعات و داده های علمی نیز بین مراکز مدرسه های امریکا شروع شده است. البته آموزش الکترونیکی به شکل امروزی و در این گستره کاربرد در اوایل دهه 1990با ظهور شبکه جهانی اینترنت شکل گرفت و با توجه به قابلیت های بسیار زیاد وب ، آموزش الکترونیکی به سرعت رشد کرد و امروزه جایگاه خود را در ساختار آموزشی بسیاری از کشورها تثبیت کرده است. ایده آموزش الكترونيكي، به طرح دانشگاه باز که از سوی كشور انگلیس مطرح شد، ارتباط پیدا می کند. طبق این طرح، علاقه مندان با استفاده از برنامه‌های تلویزیونی، آموزش‌های علمی لازم را پشت سر می گذاشتند و مدرك دریافت می‌كردند. همچنین با ابداع مفهوم "كلینیك آزاد" در ایالات متحده آمریكا (در دهه 1960) ، گام مهم و بزرگی در این زمینه برداشته شد. در دهه هفتاد به خاطر افزایش دسترسی گسترده و عمومی به كامپیوتر در آمریكا، تدریس غیرحضوری رایج شد و برای نخستین بار، ارائه واحدهای درسی به شیوه آن لاین در اوایل دهه 1980 به وسیله یكی از بنیانگذاران دانشگاه مجازی در ایالات متحده آمریكا ابداع شد . در سال 1988 نیز برای اولین بار یك برنامه نرم‌افزاری ، با نام "استاد دیجیتالی"كه یكی از استفاده های اولیه از كامپیوتر را در امور آموزشی پیشنهاد می‌كرد، در آمریكا استفاده شد.از آن زمان تا به امروز، آموزش الكترونيكي تغییرات و پیشرفت های بسیاری داشته است؛ مثلا در سال 1995 مراكز علمی ـ آموزشی آمریكا با ایجاد تغییراتی در سیستم خود و بهینه سازی آن، توانستند روش آموزش الكترونیكی را در همه جهان گسترش و اشاعه دهند. تعریف آموزش الكترونيكي : منظور از E-Learning يا آموزش الکترونیکی به‌طور کلی بهره‌گیری از سیستم‌های الکترونیکی مثل کامپیوتر، اینترنت، دیسک‌های چندرسانه‌ای، نشریه‌های الکترونیکی و خبرنامه‌های مجازی نظایر این‌هاست که با هدف کاستن از رفت و آمدها و صرفه‌جویی در وقت و هزینه و در ضمن یادگیری بهتر و آسان‌تر صورت می‌گیرد. این سیستم‌ها گاهی می‌توانند جایگزین کلاس‌های حضوری هم باشند. درعین حال برای افراد سخت‌کوش و علاقه‌مند می‌تواند مکمل کتاب و کلاس باشد. در یک جمله می‌توان گفت E-Learning آوردن یادگیری برای مردم است به‌جای آوردن مردم برای یادگیری. در یادگیری الکترونیکی غیر از اینترنت، دیسک‌های آموزشی، ویدئوهای آموزشی و همچنین ماهواره استفاده می‌شود. E-Learning باعث رشد اقتصادی شرکت‌ها و مراکز تجاری در دنیا شده است. آموزش الکترونیکی روش‌های آموزشی کنونی را تکمیل می‌کند و در بعضی از موارد جایگزین آن می‌شود. یکی از رویکردهای اصلی آموزش الکترونیکی، آموزش ترکیبی به معنی به‌کارگیری بیش از یک رسانه در امر آموزش است که از این موارد می‌توان به ترکیب آموزش توسط معلم و ابزارهای بر پایه وب اشاره کرد که البته با این روش، آموزش الکترونیکی جایگزین آموزش کنونی نمی‌شود، بلکه آن را تکمیل می‌کند. هرچند که در موارد بسیاری آموزش الکترونیکی به‌تنهایی می‌تواند پاسخ‌گوی نیازهای آموزشی باشد. در قرن جدید تنها چیزی که شما را می‌تواند از بقیه جلوتر بیندازد، یادگیری سریع‌تر است. هم‌زمان و همراه با تحولات و تغییرات وسیعی که درجهان به ‌وجود آمده است، رویکردها و دیدگاه‌های اندیشمندان نسبت به آموزش و یادگیری نیز تحولاتی داشته است. در گذشته جهت آموزش Training را به‌کار می‌بردند که به ‌معنای آموزش‌ دادن همراه است و اکنون واژه Learning به‌کار برده می‌شود که به معنی آموزش گرفتن است. در آموزش سنتی چون مبنای کار در آموزش ‌دادن همراه بوده است، در نتیجه آموزش به‌صورت اجبار، تنبیه و با زور همراه بوده و در نتیجه افت تحصیلی چه در کلاس درس و چه در خارج از کلاس را به همراه داشته است، اما در Learning چون خود فرد خواسته است که یاد بگیرد، همراه با بازدهی بالایی است. منظور از آموزش الكترونيكي آموزش افراد با استفاده از فناوري اطلاعات و ارتباطات است. يك سيستم آموزش مجازي محيطي مجازي فراهم مي‌كند تا فراگير بدون نياز به حضور ياد دهنده بتواند مطالب را فراگيرد. آموزش الكترونيكي نوع جديدي از آموزش است كه در آن نيازي به حضور دانشجويان در كلاس‌هاي برنامه ريزي شده نيست. در واقع يك محيط آموزشي مجازي در شبكه است. موضوع‌هاي درسي چنان طراحي شده‌اند كه دانشجويان را به بهترين وجه راهنمايي كنند چون آنها در كلاس‌هاي درس شركت نداشته و از حضور مستقيم استادان بهره نمي‌برند.